Trí tuệ nhân tạo đang cách mạng hóa nhiều lĩnh vực và kế toán – kiểm toán không phải là ngoại lệ. Với khả năng tự động hóa các quy trình lặp lại, phân tích dữ liệu nhanh chóng và phát hiện bất thường, AI đặt ra cho những người đang muốn gia nhập vào lĩnh vực này câu hỏi lớn: Liệu AI có thể thay thế con người trong ngành này hay chỉ đóng vai trò hỗ trợ?
AI là một công cụ mạnh mẽ nhưng chưa toàn năng
Nhờ khả năng xử lý dữ liệu nhanh chóng và chính xác, AI giúp giảm thiểu khối lượng công việc thủ công, nâng cao hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ rệt, AI vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn con người trong nhiều khía cạnh chuyên sâu của nghề kế toán.
Trước hết, tư duy linh hoạt và khả năng phán đoán trong những tình huống phức tạp là điểm mà AI còn thiếu. Mỗi doanh nghiệp có đặc điểm riêng về cơ cấu tài chính, mô hình hoạt động hay chính sách thuế. AI có thể xử lý dữ liệu khổng lồ, nhưng việc phân tích toàn diện, đánh giá rủi ro hay đưa ra quyết định trong các tình huống không theo chuẩn mực vẫn cần sự can thiệp và kinh nghiệm của con người. Bên cạnh đó, khả năng thích ứng với những thay đổi pháp lý cũng là một thách thức với AI. Luật thuế và các chuẩn mực kế toán thường xuyên thay đổi. Dù AI có thể được cập nhật dữ liệu, nó vẫn cần sự hướng dẫn và hiệu chỉnh từ con người.
Cuối cùng, vấn đề đạo đức và rủi ro cũng là giới hạn hiện tại của AI. Mặc dù AI có thể phát hiện các dấu hiệu bất thường trong dữ liệu, việc xác định hành vi gian lận, đánh giá mức độ nghiêm trọng hay đưa ra quyết định mang tính đạo đức vẫn phụ thuộc vào con người.
Tuy nhiên, các chuyên gia công nghệ đang nỗ lực phát triển AI theo hướng không chỉ thông minh mà còn “có đạo đức”. Thông qua việc tích hợp các nguyên tắc đạo đức vào thuật toán và và khả năng tự động học hỏi từ kho dữ liệu cập nhật liên tục, AI trong tương lai hoàn toàn có thể tự động thích ứng với những thay đổi pháp lý, xử lý các tình huống nhạy cảm một cách chính xác và có trách nhiệm hơn. Vì thế, vai trò của kế toán và kiểm toán viên không bị “xóa sổ” mà đang được tái định hình, chuyển từ xử lý số liệu đơn thuần sang phân tích, tư duy chiến lược và phát huy thế mạnh con người trong việc sử dụng công nghệ một cách hiệu quả.
Ông Võ Hùng Tiến, Tổng Giám Đốc Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C chia sẻ với sinh viên về ngành nghề Kiểm toán tại HUFLIT
Phân tích và chiến lược hiện là mảnh đất riêng của kế toán viên, khi họ không chỉ dừng lại ở việc ghi chép, mà còn đóng vai trò tư vấn các chiến lược tài chính dài hạn. AI hiện tại chưa thể thay thế hoàn toàn kinh nghiệm thực tiễn để đưa ra những quyết định mang tính chiến lược, mặc dù các mô hình học máy đã có thể hỗ trợ phần nào. Tại HUFLIT, sinh viên ngành Kế toán – Kiểm toán được rèn luyện tư duy phân tích sắc bén, khả năng nhìn nhận đa chiều – những kỹ năng giúp đưa ra giải pháp tối ưu mà AI hiện nay chưa thể vươn tới.
Giao tiếp với khách hàng cũng là một kỹ năng không thể thiếu. Trong môi trường doanh nghiệp, việc tư vấn, thấu hiểu ngữ cảnh kinh doanh và xây dựng mối quan hệ vẫn là điểm mạnh của con người. Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) có thể bắt chước giao tiếp, nhưng chưa thể thay thế hoàn toàn khả năng thích ứng linh hoạt trong từng tình huống. HUFLIT đặc biệt chú trọng đào tạo kỹ năng mềm như giao tiếp, thuyết trình và làm việc nhóm – yếu tố giúp sinh viên tự tin tương tác với khách hàng và xây dựng niềm tin lâu dài.
Trách nhiệm đạo đức là yếu tố then chốt phân biệt giữa con người và máy móc. AI không có ý thức đạo đức hay trách nhiệm pháp lý, nhưng trong tương lai, luật pháp có thể đặt trách nhiệm này lên nhà phát triển hoặc tổ chức sử dụng AI. Tuy nhiên, sự hiện diện của đạo đức nghề nghiệp ở mỗi cá nhân là điều không thể lập trình. Đó cũng là lý do HUFLIT luôn chú trọng đào tạo sinh viên trở thành những kế toán – kiểm toán viên không chỉ giỏi chuyên môn mà còn liêm chính, có đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội – những giá trị cốt lõi mà AI khó lòng thay thế.
Thêm cơ hội cho kế toán viên và kiểm toán viên biết nắm bắt công nghệ
Nếu không nhanh chóng cập nhật và ứng dụng công nghệ, kế toán viên và kiểm toán viên tương lai có thể sẽ bị tụt hậu và dễ dàng bị thay thế bởi những người cùng chuyên ngành nhưng biết khai thác hiệu quả sức mạnh của AI.
AI có thể tự động hóa các tác vụ như nhập liệu, đối chiếu chứng từ và phân tích dữ liệu sơ bộ – những việc vốn tốn nhiều thời gian. Tận dụng tính năng đó, con người có điều kiện tập trung hơn vào các nhiệm vụ đòi hỏi tư duy và chiến lược. Tại HUFLIT, sinh viên được tiếp cận sớm với các công cụ AI tiên tiến, học cách ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa hiệu suất làm việc, đồng thời vẫn giữ vai trò chủ động trong việc kiểm soát và ra quyết định.
AI có thể nhận diện các mẫu bất thường trong dữ liệu và phát hiện hành vi gian lận nhanh chóng, đặc biệt khi kết hợp với hệ thống dữ liệu lớn và thuật toán học máy. Tuy nhiên, khả năng suy đoán và đánh giá đạo đức trong từng tình huống cụ thể vẫn là điểm mạnh của con người. Sinh viên HUFLIT được trang bị nền tảng kiến thức kiểm toán hiện đại kết hợp với kỹ năng tư duy phản biện và xét đoán nghề nghiệp, đảm bảo khả năng phát hiện và xử lý rủi ro một cách chính xác và có trách nhiệm.
Sự xuất hiện của AI đồng nghĩa với việc vai trò của kế toán – kiểm toán viên cần được “tái định hình”. Con người sẽ chuyển dần sang vai trò giám sát, hiệu chỉnh hệ thống và đảm nhận các nhiệm vụ đòi hỏi khả năng giao tiếp, đạo đức và phân tích chiến lược. HUFLIT định hướng đào tạo sinh viên không chỉ làm chủ chuyên môn mà còn am hiểu công nghệ, có khả năng vận hành và cải tiến hệ thống AI, trở thành nguồn nhân lực có sức cạnh tranh cao trong kỷ nguyên số.
Sinh viên HUFLIT thường xuyên tham gia các hoạt động giao lưu thực tế cùng doanh nghiệp chụp hình lưu niệm (ảnh tại Công ty KPMG Việt Nam).
Làm chủ cuộc chơi trong đào tạo kế toán, kiểm toán tại HUFLIT
Tại Trường Đại học Ngoại ngữ – Tin học TP. Hồ Chí Minh (HUFLIT), AI không được coi là kẻ thù, mà là người bạn đồng hành đắc lực trong nhiều lĩnh vực đào tạo, đặc biệt là đối với ngành Kế toán và Kiểm toán. Chương trình đào tạo cử nhân Kế toán, cử nhân Kiểm toán được thiết kế để trang bị cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng cần thiết, để không những có thể thích ứng mà còn làm chủ công nghệ, vươn lên dẫn đầu trong cuộc cách mạng AI.
HUFLIT khẳng định tương lai của các ngành kế toán, kiểm toán không phải là cuộc chiến giữa AI và con người, mà là sự hợp tác thông minh, trong đó con người đóng vai trò trung tâm, dẫn dắt và khai thác tối đa sức mạnh của AI. Với thế mạnh về công nghệ thông tin, HUFLIT mang đến cho sinh viên môi trường học tập hiện đại, được tiếp cận và thực hành với các công cụ AI tiên tiến nhất. Không chỉ dừng lại ở kiến thức chuyên môn, nhà trường còn chú trọng phát triển những kỹ năng “vàng” để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số như: phân tích dữ liệu lớn, trực quan hóa dữ liệu, tư duy phản biện, thực hành kiểm toán trên bộ hồ sơ kiểm toán mẫu, đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán …
Sinh viên lắng nghe chuyên giao tra đổi tại Công ty KPMG Việt Nam
Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và tâm huyết luôn đồng hành cùng sinh viên trên hành trình chinh phục tương lai con đường chinh phục đỉnh cao sự nghiệp, đào tạo ra những thế hệ chuyên gia kế toán, kiểm toán xuất sắc, sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức và nắm bắt mọi cơ hội.
